From the Nib of an Adhaalath Member: A Critical Analysis of the Scholars' Council Statement (Dhivehi)

ޢަދާލަތު ޕާޓީގެ މެންބަރެއްގެ ޤަލަމުން: ޢިލްމުވެރިން މަޖިލިހުގެ 

ބަހާމެދު ފާޑުކިއުމުގެ ނަޒަރެއް

- ޢާއިޝާ ޙުސައިން ރަޝީދު -

2005 ވަނަ އަހަރުގެ މެދުތެރޭގައި، އޭރުގެ ސަރުކާރަށް އެކި ދިމަދިމާލުން ކުރިމަތިވި ފިއްތުންތަކާވިދިގެން ސިޔާސީ ޕާޓީތައް އުފައްދައި ޙަރަކާތްތެރިވުމުގެ ހުއްދަދެވުމާ ގުޅިގެން އެންމެ ފުރަތަމަ ވުޖޫދަށް އައި ޕާޓީތަކުގެ ތެރޭގައި ޢަދާލަތު ޕާޓީ ހިމެނެއެވެ. ޢަދާލަތު ޕާޓީއާއެކު އުފެދުނު އަނެއް ދެ ޕާޓީ ކަމަށްވާ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީ (އެމްޑީޕީ)އާއި ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ޕާޓީ (ޑީއާރުޕީ)އާ ޚިލާފަށް ޢަދާލަތު ޕާޓީ ނިކުތީ ސިޔާސީ ވެށީގެ ތެރޭގައި ދީނީ ޢިލްމުވެރިންގެ ބައިވެރިވުމާއި ދީނީ އުޞޫލުތަކުގެ ބިންގަލެއް އޮންނަންޖެހޭ ކަމަށް ބުނެ ދީނީ ޢިލްމުވެރިންތަކެއް ކުރީގައި ތިބެގެންނެވެ. މިކަން ޢަދާލަތު ޕާޓީގެ ރުކުންތަކަށް ބަލާލި ކަމުގައި ވިޔަސް ވަރަށް ފާޅުކަން ބޮޑު ގޮތެއްގައި ދޭހަވެގެން ދެއެވެ.

ޢަދާލަތު ޕާޓީއަކީ ޕާޓީ ވުޖޫދަށް އައިއްސުރެ ދީނީ ޢިލްމުވެރިންގެ ބަހަށް ޚާއްޞަ އިތުބާރެއް ދީގެން ޢިލްމުވެރިންގެ މަޖިލިހެއް އުފެއްދި ހަމަ އެކަނި ޕާޓީއެވެ. 2005ވަނަ އަހަރުގެ އޮގަސްޓު މަހުގައި ޕާޓީއިން ޢާާންމުކޮށްފައިވާ ޢަދާލަތު ޕާޓީގެ އަސާސީ ޤަވާޢިދުގެ 25ވަނަ މާއްދާގައި ވަނީ ޕާޓީގެ އެއްވެސް ދާއިރާއަކުން އިސްލާމް ދީނާ ޚިލާފުވާފަދަ ކަމެއް ކުރާ ނަމަ، އެކަމެއް ހުއްޓުވުމުގެ ބާރާއި މަސްއޫލިއްޔަތު ޢިލްމުވެރިންގެ މަޖިލިހާ ޙަވާލުކޮށްފައެވެ. މީގެ އިތުރުން ދިވެހި މުޖުތަމަޢުގައި ދީނާ  ޚިލާފު ކަމެއް ހިނގާނަމަ އެކަމާ ބެހޭ ގޮތުން ޕާޓީގެ ނަމުގައި ޤަރާރު ނެރުމުގެ ބާރާއި މަސްއޫލިއްޔަތުވެސް ވަނީ ޢިލްމުވެރިންގެ މަޖިލިހާ ޙަވާލުކޮށްފައެވެ.

މިދެންނެވި އަސާސީ ޤަވާޢިދު އިޞްލާޙުކޮށް 2011 ވަނަ އަހަރުގެ އޭޕްރިލް މަހު ޕާޓީއިން ޢާންމުކޮށްފައިވާ ޢަދާލަތު ޕާޓީގެ ދުސްތޫރުގެ 16 ވަނަ މާއްދާގައި އިތުރު އެހެން މަސްއޫލިއްޔަތުތަކަކާ އެކު، މަތީގައި ދެންނެވި މަސްއޫލިއްޔަތުތަކާއި ބާރުތައް ޢިލްމުވެރިންގެ މަޖިލިހާ ޙަވާލުކޮށްފައި ވެއެވެ. ހަމަ އެއާ އެކު ޕާޓީގެ މަޝްވަރާ މަޖިލިހުން ނިންމާ ނިންމުންތައް ބަދަލު ކުރުމުގެ (ވީޓޯކުރުމުގެ) ބާރުވެސް ޢިލްމުވެރިންގެ މަޖިލިހަށް މިދުސްތޫރުން ލިއްބައިދެއެވެ.

މާނައަކީ، ޢިލްމުވެރިންގެ މަޖިލިހަކީ ޢަދާލަތު ޕާޓީގެ އެތެރޭގައި ދީނާ ޚިލާފު ކަމެއް ހިނގާ ނަމަ އެކަމެއް ހުއްޓުވުމުގެ ބާރާއި، ޕާޓީއިން ބޭރުގައި އެފަދަ ކަމެއް ހިނގާ ނަމަ އެކަމަކާ މެދު ޢަދާލަތު ޕާޓީގެ ބަސް އިއްވުމުގެ ބާރު ލިބިފައިވާ ޕާޓީގެ ތެރޭގައި ވަރަށް ގިނަގުނަ ބާރުތަކެއް ލިބިފައިވާ މަޖިލިހެއް ކަމެވެ. އެހެނަސް، ހިތާމައާ އެކު ފާހަގަ ކުރަން ޖެހެނީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ މަސްރަޙުގައި އިސްލާމްދީނާ ޚިލާފު، ނުވަތަ އިސްލާމްދީނާ ޚިލާފުކަމަށް ބުނެވޭ، އެތައް ކަމެއް ހިނގައި ދިޔައިރު ޢަދާލަތު ޕާޓީގެ ޢިލްމުވެރިންގެ މަޖިލިހުގެ ބަހެއް އެންމެ ތިން ފަހަރު މެނުވީ އިވިފައި ނެތް ކަމެވެ. މަޖިލިހުގެ ބަހެއް އިވޭނީ ކިހިނެއްތޯއެވެ؟ ދުސްތޫރުން ޢިލްމުވެރިންގެ މަޖިލިހުގެ ހިންގާ ޤަވާޢިދެއް ދުސްތޫރު ފާސް ކުރާތާ ތިން މަސް ދުވަހުގެ ތެރޭގައި ފާސްކުރަން ލާޒިމުކުރާ އިރު، އެފަދަ އެއްވެސް ޤަވާޢިދެއް މިއަދާ ހަމައަށްވެސް ޢަދާލަތު ޕާޓީއިން ޝާއިޢުކޮށްފައި ނުވެއެވެ.

މިހެން އޮތުމަށްފަހު، މިހިނގާ ޖެނުއަރީ މަހުގެ 26 ވަނަ ދުވަހު މަޖިލިހުން ވަނީ އެ ހަމަހިމޭންކަމަށް ނިމުމެއް ގެނެސްފައެވެ. 'ދިވެހިރާއްޖޭގައި ހިނގަމުންދާ ކަންކަމާ' ބެހޭގޮތުން 'ބަހެއް' ބުނެފައެވެ.

ޙަމްދު ޞަލަވާތަށް ފަހު ޢިލްމުވެރިންގެ މަޖިލިހުން ނެރެފައިވާ ބަޔާނުގައި އެންމެ ފުރަތަމަވެސް ބުނެފައިވަނީ ޤައުމުގައި ހަމަނުޖެހުން ހިނގަމުން މިދަނީ މިމަހު 16 ވީ ހޯމަ ދުވަހުގެ ރޭ ދިވެހި ސިފައިންގެ ޓީމަކުން ގޮސް، ކްރިމިނަލް ކޯޓުގެ އިސް ފަނޑިޔާރު ކަމުގައި ހުންނެވި ޤާޟީ ޢަބްދުﷲ މުޙައްމަދު ހައްޔަރުކުރުމުގެ ސަބަބުން ކަމުގައި ދެކޭ ކަމުގައެވެ.

ގަދަ ނިންޖަކުން ނިދާފައި އޮތް މިމަޖިލިސް، ޤާޟީ ޢަބްދުﷲ ހައްޔަރުކުރުމުން ލިބިގެންދިޔަ ކުއްލި ސިހުމަކާއެކު ހޭލިފަދައެވެ. 2010 ވަނަ އަހަރުއްސުރެ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޝަރުޢީ ނިޒާމާ ދޭތެރޭ އެކި އެކި ފަރާތްތަކުން ކުރަމުންދާ ޝަކުވާތަކާއި ތުހުމަތުތައް ޢިލްމުވެރިންގެ މަޖިލިހުގެ މެންބަރުންނަށް ތޯތޯ ވާހަކައެއްގެ ގޮތުގައިނަމަވެސް އިވިފައި ނުވާ ކަހަލައެވެ. 2010 ވަނަ އަހަރުގެ އޮކްޓޯބަރ މަހުގައި، ފަނޑިޔާރުންނާބެހޭ ޤާނޫނެއް ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިހުން ފާސްވެފައި ނެތީސް، ކުއްލި ގޮތަކަށް، ނުވަގުތެއްގައި ދަށު ކޯޓުތަކުގައި އިންތިޤާލީ މަރުޙަލާގައި ތިއްބެވި ހުރިހާ ފަނޑިޔާރުން ތަޢުލީމީ ފެންވަރަކަށް، އަޚުލާޤީ ސުލޫކީ މިންގަނޑަކަށް ބެލުމަކާނުލާ ދާއިމީކުރުމުން، އެވަގުތު ޖުޑީޝަލް ސަރވިސް ކޮމިޝަން (ޖޭއެސްސީ)ގައި ރައީސުލް ޖުމްހޫރިއްޔާގެ މެންބަރުގެ ގޮތުގައި ހުންނެވި ޢާއިޝަތު ވެލެޒިނީއާއި ޢާންމުންގެ ތެރެއިން ޢައްޔަންކުރެވިފައި ހުންނެވި މެންބަރު އައްޝައިޚް ޝުޢައިބު ޢަބްދުއްރަޙްމާން އެކި ގޮތްގޮތުން މީޑިޔާގައި ދެއްކެވި ވާހަކަފުޅުތައް އެބޭފުޅުންނާ ހަމައަށް ފޯރާފައިވެސް ނެތް ފަދައެވެ. ޖޭއެސްސީން ޤާޟީ ޢަބްދުﷲގެ ސުލޫކީ މައްސަލައެއް ސާބިތުވާ ކަމަށާއި އޭނާއާ މެދު ފިޔަވަޅު އަޅަން ޖެހޭ ކަމަށް ނިންމުމުން، އެކޮމިޝަންގެ ބެލެނިވެރިކަމުގެ ދަށުގައިވާ ސިވިލް ކޯޓުން އޭނާއާ މެދު އެއްވެސް ފިޔަވަޅެއް ނޭޅުމަށް ކޯޓުތަކުގެ ބަލަދުވެރި ފަރާތްކަމަށް ޤާނޫނު އަސާސީއިން ކަނޑައަޅާފައިވާ ޖޭއެސްސީގެ މައްޗަށް ހުސްވި އަހަރުގެ ނޮވެމްބަރ މަހުއްސުރެ އަމުރު ނެރެފައިވާ ކަން އެބޭފުޅުންނަށް ރޭކާވެސް ލާފައި ނުވާފަދައެވެ.

ދިވެހި ރާއްޖޭގެ ކްރިމިނަލް ކޯޓުން ޤާނޫނުލް ޢުޤޫބާތުގެ 125 ވަނަ މާއްދާ (ހަދަހަދައިގެން ދޮގު ވާހަކަދެއްކުމަކީ ޒަރީމާއެއް ކަމަށް ކަނޑައަޅާ އެ ޖަރީމާގެ މައްޗަށް އަދަބު ކަނޑައަޅާ މާއްދާ) ޤާނޫނުއަސާސީއާ ޚިލާފުވާ ކަމަށް ވިދާޅުވެ ބާޠިލުކުރެއްވި އިރު، އެޙުކުމާމެދު ޢިލްމުވެރިންގެ މަޖިލިހުން ބަހެއް ބުނެވިފައި ނުވަނީ އެޙުކުމް، އިސްލާމް ދީނާ ކިހާ ވަރަކަށް ފުށުނާރާތީތޯއެވެ؟ ކްރިމިނަލް ކޯޓުގައި ޙުކުމްކުރެއްވުމަށް ޤާޟީ ޢަބްދުﷲ މިނިވަންކަމާއެކު ހުންނެވި ދުވަސްވަރު، މީހަކު މަރައިގެން ކޯޓަށް ޙާޟިރުކުރެވުނު މުއްތަހަމަކު، ސަރުކާރުގެ ވަޒީރަކު ޒިންމާދާރު ކުރެއްވުމަށް ކަމުގައި ވިދާޅުވެ މިނިވަންކުރެއްވުމުން ޖެހިގެންހުރި ދުވަހު ހަމަ އޭނާ ގޮސް އިތުރު މީހަކު މަރާލި އިރު ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޢަދުލު އިންޞާފު ޤާއިމުކުރުމުގެ ނިޒާމު ސަލާމަތް ކުރެއްވުމަށް މަޖިލިހުން ތެދުވެވަޑައި ނުގެންނެވީ، އެދުވަހު ޢަދުލު އިންޞާފު ޤާއިމުކުރުމަކީ އިސްލާމް ދީނުގެ އަޞްލަކަށް ނުވީތޯއެވެ؟ އެއަށްވުރެވެސް ކުރިން، މުރޫއަތްތެރިކަމުގެ ކަންފުޅެއްވެސް ނެތް މީހަކު، ފަނޑިޔާރަކަށް ޢައްޔަންކުރެވުނު އިރު، ޢިލްމުވެރިންގެ މަޖިލިހުން ބަހެއް ނުބުނެ އޮތީ، ފަނޑިޔާރުންގައި ހުންނަން ޖެހޭ ސިފަތައް ކަމުގައި އިސްލާމީ ޝަރީޢަތުގައި ކަނޑައެޅިފައިވާ ސިފަތަކުގެ ތެރޭގައި މުރޫއަތްތެރިކަން ނުހިމެނެނީ ތޯއެވެ؟

މަޖިލިހުގެ ބަޔާނުގައި ދެން ބުނެފައިވަނީ ސަރުކާރުން ޢަދުލު އިންޞާފު ޤާއިމުކުރުމުގެ ނިޒާމާ ދެކޮޅަށް ހިންގަމުންދާ ކަންކަމަކީ ޤާނޫނުއަސާސީއާއި ޤާނޫނުތަކާ ޚިލާފަށް ހިނގަމުންދާ ކަންކަން ކަމުގައި ރާއްޖޭގައި ތިއްބެވި އެންމެ ފުންނާބު އުސް ޤާނޫނީވަކީލުން ވިދާޅުވެފައިވާ ކަމުގައެވެ. މިހެން ޢިލްމުވެރިންގެ މަޖިލިހުން ބުނާއިރު، ޢިލްމުވެރިންގެ މަޖިލިހުން ޤާނޫނީ ކަންކަމުގައި ލަފާ ހޯދަން ޖެހެނީ ރާއްޖޭގައި ތިއްބެވި އެންމެ ފުންނާބު އުސް ޤާނޫނީ ވަކީލުންގެ ކިބައިންތޯއެވެ؟ އެހެންކަމަށް ވާނަމަ، އެވަކީލުންނަކީ ކޮބައިކަން ނިންމަވާނީ ކިހިނަކުންތޯއެވެ؟

ޢަދާލަތު ޕާޓީގެ ދުސްތޫރުގެ 36 ވަނަ މާއްދާގައި ބުނާ ގޮތުން ޢަދާލަތު ޕާޓީގައި ޤާނޫނީ އަދި ސިޔާސީ ކަންތައްތައް ދިރާސާ ކޮށް އެކަންކަމާ މެދު ޕާޓީއަށް ލަފާދޭނޭ ޤާނޫނާއި ސިޔާސީ ކަންކަމާބެހޭ ދާއިމީ ކޮމިޓީއެއް އޮންނަވާނެއެވެ. ޕާޓީގެ ދުސްތޫރުގެ 53 ވަނަ މާއްދާގައި ވަނީ އިޞްލާޙުކުރެވިފައިވާ މިދުސްތޫރު ފާސްވެ ޝާއިޢުކުރުމަށް ފަހު ތިން މަސް ދުވަހުގެ ތެރޭގައި ދުސްތޫރުން ލާޒިމުކުރާ ކަންކަން ކޮށް ނިންމަންވާނެއެވެ. (ދުސްތޫރު ޝާއިޢުކުރެވިފައިވަނީ 18 އޭޕްރިލް 2011 ގައެވެ.) ޕާޓީގައި ޤާނޫނު ކިޔަވައިވިދާޅުވެގެން ތިއްބެވި ބޭފުޅުން މަދުން ނަމަވެސް ތިއްބެވުމާއެކު، މިދަންނަވާ ކޮމިޓީ އޮންނަންވާނީ 2011 ވަނަ އަހަރުގެ ޖުލައި މަސް ނިމޭއިރު އެކުލަވާލެވިފައެވެ. އަދި، އަޅުގަނޑުގެ ކޮށި ވިސްނުމަށް ފެންނަ ގޮތުގައި، ޢިލްމުވެރިންގެ މަޖިލިހާއި ޕާޓީގެ ހުރިހާ ގުނަންތަކަށް ޤާނޫނީ ކަންކަމުގައި ލަފާ ދޭންވާނީ އެކޮމިޓީންނެވެ. ޕާޓީއިންނާއި ޕާޓީގެ ހުރިހާ ގުނަންތަކުން ޤާނޫނީ ކަންކަމުގައި ބުރަވާން ޖެހޭނީ އެކޮމިޓީއިން ދޭ، އަދި ދޭން ޖެހޭ، ޤާނޫނީ ލަފައަށެވެ. ދިވެހި ރާއްޖޭގައި ކިތަންމެ ފުންނާބު އުސް ޤާނޫނީ ވަކީލުންތަކެއް ތިއްބަސް، ޤާނޫނާއި ސިޔާސީ ކަންކަމާބެހޭ ކޮމިޓީއިން އެބަހަށް ބުރަވެ ލަފައެއް ނުދޭހާ ހިނދަކު ޕާޓީގެ އެއްވެސް ގުނަނަކަށް އެފުންނާބު އުސް ޤާނޫނީ ވަކީލުންގެ ބަހަށް ބުރަވެ ކަމެއް ނުނިންމޭނެ ކަމަށް އަޅުގަނޑުގެ ބައިކުޅަ ބައި ބުއްދިއަށް ޤަބޫލުކުރެވެއެވެ.

ޢިލްމުވެރިންގެ މަޖިލިހުގެ ބަޔާނުން ދެން ފާހަގަ ކުރެވުނު ކަމަކީ މާލޭގައި ކޮންމެ ރެއަކު ހިންގަމުން މިދާ ޙަރަކާތްތަކަކީ 'ޞުލްޙަވެރި އެއްވުންތަކެއް' ކަމުގައި ލޭބަލްކުރެއްވުމަށް ކުރައްވާފައިވާ މަސައްކަތެވެ. ބަޔަކު މީހުން ޞުލްޙަވެރި އެއްވުންތަކެއް ބާއްވާ އިރު، މަގުތަކުގައި އިންދާފައި ހުންނަ ރުއްތައް ވެއްޓެނީ ޞުލްޙަވެރިކަމުގެ ބޮޑުކަމުންތޯއެވެ؟ ބޮޑެތި ގާ ބުރި ބުރި ސިފައިންނާއި ފުލުހުންނާއި ނޫސްވެރިންނާ ދިމާއަށް އަމާޒުވަނީ އެތަކެތި، ބިމަށް ދަމާ ބާރު ކަނޑުވާލައި އަމިއްލަ ޒާތުގައި އުދުހިފައި ދަނީތޯއެވެ؟ އެމްއެންބީސީ ވަން ގެ ނިއުސް ކާސްޓަރެއްގެ ގައިގައި ލަޓިބުރިތަކަކުން ވީނުވީއެއް ނޭނގި ދެތިން ހަތަރު ބޮނޑި އެޅުނީތޯއެވެ؟ ޢަދާލަތު ޕާޓީގެ ރައީސް އިސްވެ ހުންނަވައިގެން ސިފައިންގެ ސަފުތައް ފޫއަޅުވާލުމަށް އެއްވެ ތިބި މީހުންނަށް އިރުޝާދު ދެއްވަމުން ގެންދެވި މަންޒަރު ވީޓީވީއިން ދެއްކީ، އެމަންޒަރަކީ ހަދާފައިވާ ވީޑިއޯއަކުން ބައެއްތޯއެވެ؟ ޕީޕީއެމްގެ ވަގުތީ ރައީސް ޢުމަރު ނަޞީރު، އެއްވެފައި ތިބި މީހުންނާ މުޚާޠަބުކޮށް ލޭ އޮހޮރުވުމުގެ ވާހަކަ ދައްކައި ސީދާ ޙަރަކާތަށް ދާން ގޮވާލީ ލޭ އޮހޮރުވުމަކީ ޞުލްޙަ މަސަލަސް ކަމުގެ އެންމެ ފުރަތަމަ ރުކުން ކަމުގައިވާތީ ތޯއެވެ؟

މީގެ އިތުރުން، އިދާރީ ގޮތުން ފާހަގަ ކުރެވޭ ކަމެއް އިތުރުކޮށްލާނަމެވެ. ޢިލްމުވެރިންގެ މަޖިލިހުގެ ނޫސް ބަޔާންތަކުގެ ޒިންމާ ނަގަނީ ކޮން ބޭފުޅެއްކަން އެއްވެސް ގޮތަކަށް އެނގޭކަށް ނެތެވެ. ނޫސް ބަޔާން ނެރެނީ މަޖިލިހުގެ ބައްދަލުވުމެއް ބާއްވައި މެންބަރުންގެ އަޣްލަބިއްޔަތުން ނިންމަވައިގެންތޯއެވެ؟ ނުވަތަ މަޖިލިހުގެ ރައީސް ނުވަތަ ނައިބު ރައީސް ނޫސް ބަޔާނެއް ނެރުމަށް ނިންމެވުމުން ފުދޭތޯއެވެ؟ މިހިރަ މިހިރަ ކަންކަމަކީ މަޖިލިހުގެ ހިންގާ ޤަވާޢިދެއް ޝާއިޢުކުރެވިފައިއޮވެ، އެޤަވާޢިދެއްގައި ލިޔެވިފައި އޮންނަން ވާނެ ކަންތަކެވެ.

މިފަދަ ދޯދިޔާ ކަންކަން ޕާޓީގެ ޢިލްމުވެރިންގެ މަޖިލިހުން ފެންނަމުންދާ އިރު، އެކަމުގެ ޒިންމާ ނަގާނީ ކޮން ފަރާތަކުންތޯއެވެ؟ އަޅުގަނޑު ދެކޭގޮތުގައި މިކަމަކީ ޕާޓީއާއި ޢިލްމުވެރިންގެ މަޖިލިހުގެ އޭރާއި މިހާރުގެ ލީޑަރޝިޕުން ޒިންމާ ނަގަންޖެހޭ ކަންކަމެވެ. ޕާޓީއާއި ޢިލްމުވެރިންގެ މަޖިލިހުގެ ލީޑަރޝިޕް ބައެއްގެ އަތްމަތީގައި އޮވެ ފަސް އަހަރުގެ ދައުރެއް ނިމި، އެހެން ބައެއްގެ އަތް މައްޗަށް ދާއިރު ޕާޓީއާއި މަޖިލިހުގެ އިދާރީ ކަންކަން އޮންނަންވާނީ މިއަށް ވުރެ ރަނގަޅަށް ހަމަޖެހި ނިމިފައެވެ. ދެވަނަ ދައުރަށް ޕާޓީގެ ދުސްތޫރު އިޞްލާޙުކުރެވިގެން ފާސްކޮށް ޝާޢިއުކުރަންވާ އިރަށް ދުސްތޫރުގެ ދަށުން ހަދަންޖެހޭ ޤަވާޢިދުތަކުގެ ދެލިކޮޕީއެއް އޮންނަންވާނީ ތައްޔާރުކުރެވިފައެވެ.

އެއާޚިލާފަށް، ދިވެހި ރާއްޖޭގެ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިހުން އިންތިޤާލީ މަރުޙަލާ ނިމުނު އިރު ނިންމަން ޖެހޭ ޤާނޫނުތައް ނުނިންމާ ނިޒާމީ ނުކުތާތަކާ އެތެރޭގެ ކޯޅުންތަކުގައި މަޝްޣޫލުވެ ތިބި ފަދައިން  އާ ދައުރަކަށް ޢަދާލަތު ޕާޓީއިން އިންތިޚާބުކުރެވުނު ބޭފުޅުންގެ ކިބައިންވެސް ފެނިގެން ދިޔައީ ނިމިގެން ދިޔަ ދައުރުގައި ޕާޓީގެ ހިންގުންތެރިންގެ މެދުގައި އުފެދުނު މައްސަލަތަކެއް ނިންމަން ވެގެން ނެގި ނިޒާމީ ނުކުތާތަކެއްގައި މަޝްޣޫލުވެ ތިބި ތަނެވެ.

ކޮންމެއަކަސް، މިއަދު މިފެންނަނީ ޢަދާލަތު ޕާޓީގެ ޢިލްމުވެރިންގެ މަޖިލިހުން ޤާނޫނީ މައްސަލަތަކުގައި ޕާޓީގެ ޤާނޫނާއި ސިޔާސީ ކަންކަމާބެހޭ ކޮމިޓީގެ ލަފައަކަށް ބުރަވުމެއް ނެތި ގޮތް ފާޑު ކިޔާތަނެވެ. ދުވާލުގެ އިރު ފެންނަ ފަދައިން ފެންނަން ހުރި ކަންކަމަކީ ނެތް ކަންތަކެއް ކަމަށް ހެދުމަށް މަސައްކަތްކުރަމުން ގެންދާ ތަނެވެ. ޢަދާލަތު ޕާޓީގެ ރައީސާ މެދު، ދީނުގައި ޙަރާމް ކުރައްވާފައިވާ އަދި ޙައްދު ކަނޑައަޅާފައިވާ ޤާނޫނީ ސަރުކާރު ވައްޓާލުމަށް ޤާނޫނާ ޚިލާފަށް ނިކުތުމުގެ ތުހުމަތު ސަރުކާރަށް ނިސްބަތްވެ ވަޑައިގަންނަވާ ބޭފުޅުން ކުރައްވަމުން ގެންދަވާ އިރެއްގައި އެކަމާ މެދު މުޅިން ޣާފިލުވެ ތިއްބަވައިގެންނެވެ. ޕާޓީގެ އިސް ސަފުގައި މަސައްކަތް ކުރައްވާ، އަދި ޢިލްމުވެރިންގެ މަޖިލިހުގެ މެންބަރެއް ކަމުގައި ހުންނެވި ބޭފުޅަކާ މެދު ބަދު އަޚްލާޤީ ޢަމަލުގެ ތުހުމަތު ކުރެވި، އޭނާއަށް ކުރިމަތިކުރެވިފައިވާ ތުހުމަތުތަކުގެ ސަބަބުން ދިވެހިރާއްޖޭގައި ތިއްބެވި ހުރިހާ ދީނީ ޢިލްމުވެރިންނަށް ލަދުވެތިކަން ކުރިމަތިވެފައިވާ މިޙާލަތުގައި އެކަމަށް ޖަވާބުދާރީވުމުން ވެސް ރެކި ރެކި ތިއްބެވައިގެންނެވެ.

މަޖިލިހުގެ ބަޔާނުގައިވާ ޙަދީޘަށް މަޖިލިހުން ތަބާނުވަނީތޯއެވެ؟ ޕާޓީގެ މޮޓޯކަމުގައިވާ ކީރިތި ޤުރްއާނުގެ އާޔަތް ހަނދުމަފުޅު ނެތުނީތޯއެވެ؟

Islamic Scholarship and Maldivian Women: My Swim Against the Tide

As a Maldivian woman, and as a pursuer of Islamic scholarship, the issue of how Islamic scholarship relates to the women of this country is one that I have been faced with at various points of my academic and personal life. One thing, I found, is undeniable; there are huge challenges for women in the field of Islamic scholarship in our country.

In the Maldives, Islamic scholarship - at least on the level of public discourse - is a field almost completely monopolised by men. In Maldives, an Islamic scholar MUST have a beard, at least the potential to have one. A Maldivian Islamic scholar MUST wear his pants short, or at least must be able to do so without uncovering part of his awrah. Women, by their very nature, are unable to fulfill these conditions.

It is true that as a principle, Islam does not prevent women from studying Islamic sciences or from preaching Islam based on their knowledge. Aisha, my namesake - I have always been proud to say - and the Prophet's wife (Peace be upon him and may Allah be pleased with her) is an Islamic scholar, who is shown as a role model to Muslim women. It is also true that many women, including myself, have been issued licenses to preach Islam by the Ministry of Islamic Affairs, and previously by the Supreme Council for Islamic Affairs. One must ask, however, how often these women do, or are given the opportunity to, address an audience at all, not to mention one comprising both genders. One cannot help but wonder whom among these women is given the opportunity to be at the forefront of the Maldivian stage of the eternal strife to promote Islam.

Thus, all issues relating to women are given but a rather reluctant and half-baked coverage; Women's education, women's employment, marital responsibilities, family commitment, etc. are all discussed only from a man's perspective.

The current discourse of Maldivian scholars on women's education and employment is impractical, if not illogical. It is their stand that Islam does not prevent women from pursuing higher education. Women, in fact, are encouraged to pursue a degree in professional fields such as medicine, education, law, psychology, etc.. Afterall, women do need the services of doctors, educators and lawyers. Who better to provide these services to women than female professionals? Thus, Maldivian women are encouraged by Islamic scholars to build dreams upon dreams of a professional career along side those of love, husband, children, family and home. 

The oxymoron presents itself once these women - after having spent several years toiling away under thick volumes of reports and case studies, being trainee teachers under the supervision of stricter than hell supervisors, dissecting dead bodies, attending to injuries, and assisting surgeons in operation theatres - choose to fulfill the Sunnah of marriage and forming a family. Now, there's no denying that the primary role of a woman upon marriage is that of a wife; and upon having a child is that of a mother. But if women are encouraged to train as professionals, should women also not be encouraged to work as professionals? Should women not be provided with suitable circumstances where they can pursue a career without undermining their roles as wives and mothers?

Unfortunately, all that I've heard to this day from Maldivian scholars is that women should be content to be housewives, and that being a mother is the biggest honour of all. 

The same goes for the issues of marital responsibilities and family commitment. I heard a Sheikh recently speaking on radio of men who work all day and return home only to find an unwelcoming wife at home. It was his claim that this is one of the main contributors to the breakdown of marriages in our society. While I do not deny that many men do in fact grind daily to earn a good living for their families, I can't help but wonder whether women do nothing at all. The way I understand it, it is a division of labour: women ought to take care of the family; men are the bread-winners. Neither task is more important than the other; neither can be considered harder, or easier than the other. In the end, both partners of the marriage are supposed to provide each other with support. 

When a man returns from office, returns from work and spends all his time going out with friends, reading the news, or watching television, is he not neglecting part of his responsibilities? Could it not be that a woman whose emotional needs and expectations from her husband is more likely to be unwelcoming to him wheh he comes home from work to change and go meet with his friends?

The half-bakedness of the scholarly address applies even to the issue of Hijab. This age-old issue, discussed, re-discussed, and then discussed yet again has been focused only on women. The focus of the Hijab issue is so much on the female gender that one cannot help but wonder that perhaps an awrah is defined in Islam only for women. I recently watched a televised sermon of a Maldivian Islamic scholar in which he recited verses 29 and 30 of Surah Al-Nur which translate as follows:

"Tell the believing men to reduce [some] of their vision and guard their private parts. That is purer for them. Indeed, Allah is Acquainted with what they do. (29) And tell the believing women to reduce [some] of their vision and guard their private parts and not expose their adornment except that which [necessarily] appears thereof and to wrap [a portion of] their headcovers over their chests and not expose their adornment except to their husbands, their fathers, their husbands' fathers, their sons, their husbands' sons, their brothers, their brothers' sons, their sisters' sons, their women, that which their right hands possess, or those male attendants having no physical desire, or children who are not yet aware of the private aspects of women. And let them not stamp their feet to make known what they conceal of their adornment. And turn to Allah in repentance, all of you, O believers, that you might succeed. (30)"

Unfortunately, although the Quran first commands men to lower their gaze from viewing Haraam and to protect themselves from committing illicit deeds, the Sheikh only translated the verse that relates to women's Hijab. Allah's Command to believing men was purposely ignored!

Such oversight may perhaps be excused if Maldivian men do generally follow the Command to lower the gaze and guard the chastity. This, sadly, does not seem to be the case. Allah is Most Gracious, Most Wise; he limited man's awrah to what is comprised between the navel and the knees - as opposed to the whole body of the woman, with a few body parts being the exception. Even so, many men - especially, many young men - seem unable even to cover this small area. In order to follow pop fashion - or, hip hop fashion; you name it - many young men deem it necessary to let their pants fall way below their waist, not to mention that they deem it unnecessary to wear undergarments!! The result: I'd rather not divulge in!!

Another issue not to be forgotten is that of pornography. Maldivian Muslim men, like their brothers all around the world, seem to be acting under the impression that as long as you don't view the awrah of a Muslim woman, it is permissible to view the awrah of other women in general. In the end, the general effect of dehumanising and objectifying women has been unavoidable. Reports of sexual crimes against the female gender, including crimes against children and the elderly, have been on the rise in Maldives - It is impossible to say whether the rise is in the number of crimes or the amount of reports; it in all probability is both! - and all that Maldivian scholars have been able to say is that women should cover themselves better and the Government should implement Hudud!

It is my belief that Maldivian scholars find it easy to speak the same words and to address the same issues in the age-old manner without looking at them from any different angles. And this, I  believe, is the ultimate wrong!

I do realise that I am only raising issues here; I have not proposed any solutions. 

I have, however, started my own personal swim against the tide. I have chosen to have a child and to work. I have decided that I, as the mother of my child, will take the primary responsibility of feeding, bathing, playing with and rearing my child. I will not delegate these pleasures to a maid or babysitter. I have also decided that I, as a graduate of Shari'ah and law, will practice the law. I will pursue a career, but on my own terms. I work from home. And because my child is a toddler now - who rarely sleeps during the day and refuses to leave me and the laptop alone -  I work when he, along with the rest of the world, sleeps.

Is it easy? No. Is it a sustainable solution? Definitely not. By Thursday - weekends in Maldives are Fridays and Saturdays, and that's when I sleep - I can't wait for the week to end. I am always wishing for one more hour in the day and a few more minutes to the hour. But, for me, it is a start.

I also have chosen to start my journey, preaching and pursuing the values of Islam, by addressing issues that many other graduates of the Shariah are shying away from. I do this with the full understanding that this is a path filled with obstacles. Be it as it may, it is my belief, that if no one else will, I ought to do the hard - and perhaps the right - thing.

I am a Maldivian woman. I am a pursuer of Islamic scholarship. I swim against the tide.